Con rươi là con gì bạn đã biết đến nó chưa? Nếu chưa thì quả thật là một điều đáng tiếc. Đây là một loại đặc sản, nguyên liệu chế biến các món ăn ngon nổi tiếng ở miền Bắc nước ta. Hương vị thơm ngon của nó đã đi vào các tác phẩm văn học. Nhà văn Thạch Lam từng viết thế này: “Ở Bắc Việt, ăn rươi là một thông lệ, đến mùa mà không được ăn thì như là một người đàn bà đẹp đã để phí mất tuổi hoa”. Cùng tìm hiểu về nó qua bài viết dưới đây:
Mục lục:
Con rươi là con gì? Giới thiệu về rươi
Con rươi còn có tên gọi khác là rồng đất. Nó thuộc họ rươi, có tên khoa học là Eunice viridis, Tylorrhynchus heterochaetus. Đây là một loài nhuyễn thể sống được ở cả vùng nước mặn và nước lợ. Chúng có một vẻ bề ngoài khá đáng sợ, với những người có nỗi ám ảnh với các loài động vật thân mềm có nhiều lông thì sẽ không thể nào yêu thích được nó. Vì hình dạng bên ngoài của rươi giống với những con giun, con sâu. Trên thân có rất nhiều lông tơ. Rươi thường có màu xanh, đỏ hoặc nâu đỏ, hồng nhạt.
Chiều dài của một con rươi chỉ khoảng 6 – 7 cm, bề ngang thân rất nhỏ 5 – 7 cm. Con nào mập mạp thì cũng chỉ to như ngón tay út của trẻ con. Thân rươi được chia ra thành các đốt.
Chúng có đặc tính đục cái rõ ràng. Sinh sản bằng cách đến thời kì và mùa sinh sản rươi sẽ tự tách một đốt phần đuôi của mình có chứa các tế bào sinh dục rồi chui ra khỏi hang mà phóng trứng với tinhh trùng vào nước. Hai phần này tìm đến và kết hợp với nhau trở thành một bào tử thế hệ mới. Khoảng 1 năm sau thì phần đuôi con rươi trưởng thành mới phát triển lại như ban đầu.
Thức ăn chủ yếu của rươi là các mùn bã hữu cơ nằm dưới lớp bùn đáy hay xác các loại động vật được phân huỷ trong nước. Rươi di chuyển trong nước bằng cách dùng các chân và lông trên người như những mái chèo có tác dụng định hướng. Ngoài ra chúng còn di chuyển sang ngang bằng cách uốn lượn cơ thể.
Thu nhập “vài triệu” một đêm chỉ bằng nghề bắt rươi
Con rươi là con gì chắc bạn có thể hình dung được đại khái rồi. Mặc dù có hình thù bên ngoài khá là “gớm” thế nhưng đây lại là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn ngon bổ dưỡng. Rươi được tìm thấy nhiều ở các cánh đồng ngập nước hay ven sông ở một số tỉnh miền bắc như Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng mà không thể tìm thấy ở nơi nào khác ở miền Trung hay miền Nam.
Mùa đánh bắt rươi vào mùa thu. Chúng xuất hiện rất nhiều vào khoảng đầu tháng 10, cuối tháng 11. Chẳng vậy mà người ta có câu ca dao ” Bao giờ cho đến tháng 10. Bát cơm thì trắng bát rươi thì đầy” để nói về mùa thu hoạch rươi. Chính vì thế rươi được coi là đặc sản của mùa thu đất Bắc. Trên thực tế thì đây là lúc thu hoạch rộ nhất, còn người dân sẽ kéo dài thời gian này từ khoảng tháng 9 đến tháng 11.
Kinh nghiệm của những người đánh bắt rươi lâu năm thì rươi xuất hiện nhiều nhất vào đầu, giữa và cuối tháng. Có hai thời điểm trong ngày mà rươi lên nhiều đó là khoảng 1 – 2 giờ sáng và 19 – 20 giờ khuya. Nên vào vụ rươi thì người dân có hơi cực một chút khi phải thức đêm thường xuyên. Bù lại giá trị kinh tế đem lại rất cao.
Mùa rươi hầu hết cả làng, cả huyện đều trong đèn suốt đêm, ánh sáng được chiếu khắp các cánh đồng, tiếng mọi người cười đùa nô nức không kém gì ban ngày. Những con rươi xanh xanh, hồng hồng đông nghịt bơi trong nước chỉ cần giơ tay là vớt được cả nắm. Thế nhưng người ta sẽ không vớt tay mà dùng bằng các vợt lưới mắt nhỏ để tránh làm nát chúng. Một buổi như vậy có thể bắt được vài cân.
Như đã nói thì đây là một loại đặc sản nổi tiếng được nhiều người yêu thích. Vì vậy người dân bắt về cũng chẳng cần đi đâu xa. Thương lái tìm đến mua tận nơi, có người còn đợi cả đêm để mua ngay sau khi bắt lên. Giá rươi đầu mùa có thể được bán lên tới 500.000 đồng/ 1kg. Vào vụ thì có giảm đôi chút từ 350.000 – 400.000 đồng/ 1kg. Việc kiếm một vài triệu mọt buổi tối là bình thường.
Rươi ở đâu được đánh giá là ngon nhất
Rươi chủ yêu được đánh bắt ở các tỉnh ở miền Bắc nhưng để nói ngon và béo mập nhất phải kể đến rươi của huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương. Nó đã trở thành một loại đặc sản gắn liền với cái tên của vùng đất này. Chẳng vậy mà mùa rươi người ta tranh nhau đến tận Tứ Kỳ mua cho được cái loài sinh vật có vẻ ngoài xấu xí nhưng các món ăn chế biến từ nó cứ phải gọi là số một.
Phải chăng thiên nhiên đã ưu đãi cho Tứ Kỳ sản vật độc đáo này, lại cho cái chất đất, chất nước giàu dinh dưỡng nuôi con nào con nấy cũng béo ú. Người dân ở đây gọi rươi là lộc trời ban. Vì trước đây người ta chẳng cần phải nuôi, phải chăm sóc cho chúng lớn, cứ đến vụ, đến mùa rươi tự lên, tràn vào bơi nhung nhúc trong những cánh đồng ngập nước. Mọi người chỉ việc mang đồ đi bắt. Ngày nay có một số nơi đã bắt đầu hình thành những mô hình nuôi rươi đem đến sự thu nhập ổn định hơn cho con người.
Giá trị dinh dưỡng của loài sinh vật lạ này
Làm nên tên tuổi của loại đặc sản này không chỉ do hình thù bên ngoài đáng sợ hay hương vị thơm ngon của các món ăn từ rươi mà cũng là do hàm lượng chất dinh dưỡng có trong thịt rươi. Theo các chuyên gia dinh dưỡng thì nguyên liệu này rất giàu chất đạm, hơn hẳn các loại thịt thông thường. Trong 100 gram thịt rươi ó 12,4 gram chất đạm; 4,4 gram chất béo; và có đến 81,9 gram là nước. Nó cung cấp cho cơ thể con người 87 calories. Ngoài ra còn một số chất khác như 1,8 mg sắt; 57 mg phốt pho và 66 mg calci….
Trong đông y nó được coi là một thực phẩm vàng trong hỗ trợ điều trị một số loại bệnh tật, nâng cao sức đề kháng của cơ thể con người. Những người ăn uống kém, thường khó tiêu, đầy bụng thì các món ăn từ rươi chính là một cứu cánh tốt. Nó còn xuất hiện trong một số bài thuốc chữa trị các chứng huyết hư, mụn nhọt, hay đau nhức xương khớp… Hương vị không chỉ thơm ngon mà còn tốt cho sức khoẻ.
>>>Xem thêm:
Những món ăn ngon bổ dưỡng đến từ rươi
Đặc sản chả rươi
Chả rươi chính là một trong những cách chế biến đặc sắc nhất được mọi người yêu thích được làm từ rươi tươi. Người ta còn biết đến với tên gọi khác là món rươi đúc trứng. Cách làm thì vô cùng đơn giản, ngoài rươi ra thì các nguyên liệu khác đều là nguyên liệu quen thuộc và dễ kiếm như trứng gà, thì là cùng các loại gia vị nêm nếm. Chả rươi nói riêng và trong tất cả các món từ rươi đều không thể thiếu được vỏ quýt.
Rươi sau khi được sơ chế đúng cách sẽ cho một chút muối vào. Rươi có đặc điểm là gặp mặn thì thịt sẽ tự tan tan, dùng đũa khuấy đều sẽ nhuyễn thịt mà không phải cho vào máy xay giống thông thường. Sau đó đập thêm trứng gà cùng các nguyên liệu khác vào. Sau đó chúng ta dùng muống múc cho vào chảo dầu đang sôi chiên giống như chiên các loại chả bình thường. Để cho độc đáo, có người còn cho thêm vào rươi nguyên con trên miếng chả trước khi chiên.
Thưởng thức chả rươi đúng cách với nước chấm chua ngọt. Người ta thường dùng với bún hoặc ăn cơm nóng đều ngon. Miếng chả đặc thịt, cắm vào có hương thơm the the của vỏ quýt, vị ngọt bùi từ rươi. Tất cả hợp lại tạo thành món ngon nổi tiếng đất Bắc.
Nem rươi
Có vẻ các món từ rươi chúng ta cũng có thể áp dụng cách chế biến giống như với thịt nạc băm thông thường. Ví dụ như món chả hay món nem rươi mà chúng tôi sắp giới thiệu bây giờ. Cách làm nem rươi khá tương tự với thịt heo. Chúng ta cũng sơ chế và đánh nhuyễn thịt rươi. Vỏ quýt không thể thiếu. Các nguyên liệu làm nem có thêm mộc nhĩ, nấm hương, hành lá, miến, có thể cho thêm cà rốt, xu hào, hành tây tuỳ ý thích.
Trộn đều các nguyên liệu với nhau rồi cho thêm một chút gia vị. Dùng lá nem cuộn thành những chiếc nem vừa xinh rồi đem chiên trong chảo dầu nóng. Chiên cho đến khi chín thì vớt nem ra và để lên giấy thấm dầu cho hút bớt dầu ăn. Cách này giúp nem bớt ngấy mỡ. Nem được chấm với nước chấm chua ngọt, ăn chơi, ăn với bún hoặc cơm nóng. Thức quà ngon không thể bỏ qua.
Mắm rươi
Rươi còn có thể đem đi để ủ mắm. Người ta làm sạch rươi, nhất định phải nhặt bỏ những con chết ra để tránh các chất độc hại tiết ra khi chế biến. Sau đó cho thêm một lượng muối vừa đủ theo tỷ lệ tương ứng với lượng rươi đem đi làm mắm. Cho nó vào hũ sành kín và đem ủ giống như các loại mắm thông thường. Mắm rươi thơm, hương vị đậm đà và rất độc đáo không kém gì các loại mắm đặc sản khác. Dùng nó để chấm rau củ luộc cho một mùi vị mới lạ rất đặc biệt.
Rươi kho niêu đất
Đến với Tứ Kỳ hỏi về những món ăn ngon là từ rươi chắc chắn người dân nơi đây sẽ giới thiệu cho bạn về món rươi khô niêu đất cực kỳ ngon miệng. Cách chế biến khá cầu kì và tốn thời gian. Thế nhưng kết quả thu được chắc hẳn khiến mọi người phải xuýt xoa về độ ngon của nó.
Nguyên liệu cho món ăn này không thể thiếu là rươi cùng vỏ quýt. Thịt ba chỉ cho vào để món ăn có độ béo ngậy. Các nguyên liệu khác gồm lá gấc non, lá gừng, thì là, ớt tươi, khế chua cùng các loại gia vị nêm nếm đậm đà. Cho phần nguyên liệu phụ xuống dưới đáy nồi đất, tiếp theo đổ rươi lên trên để không bị cháy khi kho. Cho một lượng nước săm sắp vừa đủ cùng gia vị. Đặt nồi lên bếp kho với lửa nhỏ. Thời gian kho càng lâu thì món ăn này càng ngon. Lưu ý là thường xuyên kiểm tra lượng nước, thấy cạn thì phải thêm vào không cháy. Kho với lửa nhỏ ít nhất 5 – 6 tiếng mới có thể bắc bếp ra. Miếng rươi béo ngậy, đậm đà khó có thể dùng từ ngữ nào miêu tả độ ngon của nó.
Rươi xào củ niễng
Món ăn này là sự kết hợp của hai thực phẩm đều có tác dụng làm thuốc tốt cho sức khoẻ. Lợi ích của rươi thì chúng ta đã nói ở trên. Còn đối với củ niễng thì nó có tác dụng chỉ khát, lợi tiêu hoá, là thực phẩm tốt cho người bị đái tháo đường, viêm tiền liệt tuyến. Đây là món ăn vừa ngon lại tốt cho sức khoẻ.
Món xào này cũng khá cầu kì khi có sự kết hợp giữa rươi và cũ niễng, ngoài ra còn có thịt ba chỉ, trứng gà, lá gấc non, hành hoa, hành tây, vỏ quýt…. Củ niễng thái chỉ hoặc thái lát mỏng. Thịt ba chỉ đem luộc rồi cũng thái chỉ. Các loại lá gia vị cũng thái chỉ như vậy.
Rươi trước tiên chúng ta đem xào, cho thêm chút mắm cho đậm đà rồi cho ra tô đợi. Xào củ niễng với thịt ba chỉ chín thì cho rươi vào, nêm nếm gia vị vừa miệng. Đập trúng gà vào xào cùng. Cuối cùng là cho các loại lá gia vị vào. Tắt bếp và trình bày món ăn. Vậy là chúng ta đã có được món rươi xào củ niễng nóng hổi vừa ngon vừa bổ dưỡng rồi.
Canh riêu rươi hoặc lẩu riêu rươi
Món canh riêu rươi hau lẩu rươi cũng khá ngon. Nước dùng ngọt, thơm nấu với các loại rau như rau ngót, rau cải, nấu chua. Hoặc với thời tiết se se lạnh như thế này tổ chức một bữa lẩu rươi nóng hổi thì không có gì hợp lí bằng. Phần nước dùng người ta có nấu bằng cách đánh tan thịt rươi hoặc thả rươi vào chung cho ngọt nước. Lẩu rươi nhúng với các loại rau ăn đều ngon.
Nếu bạn không muốn gặp phải rắc rối khi ăn rươi, hãy lưu ý
Khi chế biến các món ăn từ rươi các bà nội trợ cần lưu ý những điều sau:
- Rươi sống dưới nước, kiếm ăn ở tầng bùn đáy nên nguy cơ nhiễm các loài vi khuẩn như salmonella, E.coli dẫn đến các bệnh đường tiêu hoá như buồn nôn, tiêu chảy. Vì vậy khi chế biến cần đảm bảo thực hiện đúng cách.
- Rươi chế có thể sinh ra một loại độc tố có hại cho cơ thể con người. Nhẹ sẽ có biểu hiện đầy bụng, khó tiêu. Nặng hơn thì nguy hiểm tính mạng. Vì vậy cần loại bỏ hết rươi chết, ươn hoặc yếu trước khi chế biến.
- Làm sạch lông rươi bằng nước nóng để tránh gây kích ứng với miệng và đường tiêu hoá.
- Đạm của rươi khác với các loại thịt khác nên có thể gây dị ứng đối với cơ địa một số người. Vì vậy nếu bạn chưa bao giờ ăn các món từ rươi thì cần thử trước một chút, nếu không thấy hiện tượng gì lạ thì mới thưởng thức tiếp.
- Vì giàu đạm nên với trẻ em hoặc phụ nữ có thai cũng nên hạn chế sử dụng vì dễ gây đầy bụng, khó tiêu.
Con rươi là con gì chắc hẳn bạn đã biết được một cách tường tận qua những thông tin mà chúng tôi cung cấp trong bài viết trên. Hãy trổ tài chế biến những món ăn ngon tù rươi cho cả gia đình thưởng thức nhé. Chúc bạn thành công!
